Op zondag 14 juli 2024 vond in Pathé Spui, Den Haag, een bijzondere vertoning plaats van de documentaire Vals Paradijs: Het verborgen verhaal van de Hindostanen. Aansluitend aan de film mocht ik deelnemen aan een panelgesprek samen met wethouder Mariëlle Vavier, documentairemakers Pavan Marhe en Feroz Amirkhan, onder begeleiding van moderator Jörgen Raymann.
De middag stond in het teken van het thema:
“Van Vals Paradijs naar Gedeelde Erkenning – Verbondenheid, Spanning & Zichtbaarheid”
Een passende en gelaagde titel, want de documentaire en het gesprek raakten aan meerdere dimensies van ons gedeelde verleden én onze actuele zoektocht naar inclusie, erkenning en verbinding.
Een verborgen geschiedenis in beeld
Vals Paradijs vertelt het verhaal van twee neven – Pavan en Feroz – die samen op zoek gaan naar hun Hindostaanse roots. Voor veel kijkers bood de film een eerste kennismaking met een geschiedenis die lang verzwegen of onzichtbaar is gebleven: die van de Hindostaanse contractarbeiders die na de afschaffing van de slavernij naar Suriname werden gebracht.
Wat deze documentaire zo krachtig maakt, is de persoonlijke invalshoek. Door het verhaal te vertellen via de familiegeschiedenis van de makers, wordt een groot en vaak ingewikkeld historisch thema ineens tastbaar, invoelbaar en herkenbaar. Voor velen, waaronder ikzelf, brengt dit emoties naar boven.
Als Surinaamse moslim raakt deze geschiedenis aan mijn eigen identiteit. Onze voorouders kwamen niet alleen met lege handen – ze namen hun geloof, hun cultuur, hun taal en hun waarden mee.
Pijn, trots en de kracht van erkenning
Tijdens het panelgesprek spraken we openlijk over wat deze geschiedenis betekent – niet alleen op persoonlijk niveau, maar ook maatschappelijk.
De komst van Hindostanen naar Suriname was niet vrijwillig. Er is sprake van een systeem dat voortkwam uit koloniale machtsstructuren. Die pijn is niet verdwenen, en nog steeds voelen velen het gemis van erkenning.
Maar tegelijkertijd is er ook trots. Trots op de veerkracht van onze voorouders. Op hoe ze ondanks alles hun religie, hun gebruiken en hun menswaardigheid hebben weten te behouden.
Het panelgesprek bood ruimte voor deze complexiteit: we spraken over verbondenheid én spanning. Over zichtbaarheid én gemiste erkenning. En over het belang van het blijven vertellen van deze verhalen – juist in een tijd waarin maatschappelijke polarisatie toeneemt.
Een persoonlijke zoektocht
Voor mij persoonlijk leeft nog steeds de wens om de verhalen van mijn eigen voorouders te ontdekken. Veel kennis is verloren gegaan, of simpelweg nooit gedeeld. Generaties zwegen – soms uit schaamte, soms uit pijn.
Maar het is aan ons, de volgende generaties, om te luisteren. Om te vragen. En om ruimte te maken voor verhalen die misschien nog niet zijn uitgesproken.
Vals Paradijs doet precies dat: het opent deuren. Het nodigt uit tot gesprek. En het biedt herkenning aan velen die hun identiteit willen begrijpen in de context van migratie, diaspora en gedeeld verleden.
De reis gaat verder – Vals Paradijs 2
De middag werd ook gemarkeerd door de officiële lancering van het project Vals Paradijs 2. Dit vervolgproject zal dieper ingaan op thema’s als doorwerking, identiteit en toekomstvisies van Hindostaanse gemeenschappen – en hopelijk nog meer stemmen en verhalen een podium geven.
Als deelnemer én kijker ben ik dankbaar dat dit soort initiatieven bestaan. Ze brengen niet alleen kennis, maar ook erkenning, verbinding en hoop.
Dankwoord
Mijn dank gaat uit naar alle betrokkenen – de organisatie, de sprekers en het publiek – voor het openhartige gesprek.
En speciaal dank aan Gerard van Warmerdam voor de prachtige foto’s die deze dag hebben vastgelegd.
